Bazı medya kaynakları, 2010 Şili depreminin ve Japonya’daki 2011 Tohoku depreminin o kadar güçlü olduğunu ve Dünya’nın ekseninde bir kaymaya veya eğilmeye neden olduklarını bildirdi. Güneş etrafında dönerken bir tepe gibi dönen dünyanın eğiminin kalıcı olarak değiştiğini iddia ediyorlar. Bu, üzerinde düşünülmesi gereken güzel bir zihin bükücü konsept. Peki gerçekçiliği var mı?
Basit Cevap
Kısa ve basit cevap evet . 11 Mart 2011’de yıkıcı tsunamiyi meydana getiren deprem, Japonya’nın tüm ana karasını 2,4 metre kaydırdı. Ayrıca Dünya’yı kendi ekseni etrafında yaklaşık 10 santimetre kaydırdı.
Bu fenomene aşina olan bilim adamları, eksenin değiştirilmesinin günün 1.8 mikrosaniye veya saniyenin milyonda birinin biraz üzerinde kısalmasına neden olduğunu söylüyorlar.
Karmaşık Cevap
Karmaşık cevap belkidir. Çünkü bu, soruya nasıl yaklaştığınıza bağlıdır. Dünyanın açısal momentumu değişmez, ancak açısal hız vektörü değişir. Bu, doğrudan bir cismin eylemsizlik tensör momentindeki bir kaymadan kaynaklanmaktadır. Fiziğe aşina değilseniz, tüm bunlar oldukça kafa karıştırıcı olabilir.
Daha basit ifadeyle; depremler, belirli bir atalet referans çerçevesine göre dönme eksenini değiştiremez. Yani deprem sonucunda dönme ekseni diğer yıldızlara göre değişmez. Her şeyi bir güneş dışı gezegenin rahatlığında izliyor olsaydınız, dünyanın yörüngesinde veya dönüşünde bir değişiklik fark etmezdiniz.
Bununla birlikte, bir deprem maddeyi Dünya’nın içinde hareket ettirdiği için, dönme ekseninin Dünya yüzeyindeki bir işaretçiye veya noktaya göre konumu değişir. Yakın bir benzetme, suyla doldurulmuş ve ardından bir hedefe fırlatılan bir balon hayal etmek olabilir. Balonun kendisi çok fazla dönmeyecek ya da hiç dönmeyecek, ancak içindeki su dalgalanacaktır. Dünya’nın mantosunun bu sallanma fonksiyonu kabuğun kaymasına neden olur.
Depremin Dünya’nın eksenini değiştirdiğini söylemek yerine, Dünya yüzeyindeki her şeyi değiştirdiğini söylemek daha doğru olur. Dünya yüzeyindeki referans noktalarını kullanmayı uygun bulduğumuz için, bize Dünya ekseninde bir kayma gibi görünüyor.
